JLL Türkiye’nin 2018’in ilk yarısını mercek altına alan ‘Ticari Gayrimenkul Pazarı Görünümü’ raporuna göre, yapımı devam eden AVM’ler 2018’in ikinci yarısında ve 2019 yılında hizmete açılacak. Türkiye genelinde halihazırda 411 AVM hizmet veriyor. İnşaat halinde olan AVM sayısı ise 43. Ofis piyasasındaki boşluk oranı gerilerken, 2018’in ilk beş ayında Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısında yüzde 31’lik artış kaydedildi.
Ticari gayrimenkulde özgün profesyonel hizmetler sunan JLL Türkiye’nin ‘Ticari Gayrimenkul Pazarı Görünümü Raporu’ yayınlandı. Organize perakende, ofis, lojistik ve otel sektörlerine ilişkin rakamların paylaşıldığı çalışmada, 2018’in ilk yarısında gerçekleştirilen işlemler mercek altına alındı.
Aktif AVM sayısı 411, 43 yeni merkez geliyor
JLL’nin çalışmasına göre Türkiye genelinde şu anda aktif halde olan AVM sayısı 411. İstanbul’daki alışveriş merkezi sayısı 118. Mega şehirde inşaat halinde olan AVM sayısı ise 18 olarak belirlendi. İstanbul’da inşaat halinde olan merkezlerin önemli bir bölümünün 2018’in ikinci yarısında ve 2019’un ilk çeyreğinde hizmete açılması planlanıyor. Ankara’da ise şu anda hizmet veren AVM sayısı 39. Başkentte 9 yeni merkez şu anda inşaat halinde. Türkiye genelindeki AVM sayısının 2021 sonunda 454’e çıkması bekleniyor. 2018’in ikinci yarısında açılması planlanan ‘Uzmanlaşmış AVM’lerle perakende sektöründe yeni bir dönemin başlayacağı ifade ediliyor.
Perakende piyasası çeşitlenmeye gidiyor
JLL’nin raporuna göre perakende sektöründe; öz sermayesi güçlü olan perakendecilerde yeni mağaza açma iştahı gözlemlenirken, geçtiğimiz iki yılda verimsiz şubelerini kapatan elektronik marketlerin verimli metrekarelerde AVM’lere geri döndüğü görülüyor. Yatırımcıların mesafeli yaklaştığı; ancak alışveriş merkezine kayda değer bir ayak trafiği çeken sanat ve spor okullarının sayısının artması da bekleniyor. Diğer yandan, tren/otobüs terminalleri, spor stadyumları, üniversiteler ve A sınıfı ofis binalarında perakende alanlarına ağırlık verilmesiyle perakende piyasasında çeşitlendirmeye gidileceği öngörülüyor.
Ofiste boşluk oranı düşüyor, kiralar TL’ye dönüyor
JLL’nin çalışmasında, A sınıfı ofis piyasasına ilişkin rakamlar da paylaşıldı. Boşluk oranı bir önceki yılın ikinci çeyreğine kıyasla yüzde 21,9’dan, yüzde 20,9’a geriledi. 2018’in ilk yarısında İstanbul’daki A sınıfı ofis stoku, bir yıl öncesine göre 482 bin 500 metrekare arttı. Kiralama işlemleri bakımından Anadolu Yakası’nda Ataşehir ve Kozyatağı, Avrupa Yakası’nda ise Levent ön plana çıktı.
İstanbul ofis piyasasında görülen en önemli değişikliklerin başında kira kontratlarının TL üzerinden gerçekleşmeye başlaması geliyor. JLL uzmanlarına göre ofis piyasasındaki hareketliliği şirketlerin operasyonlarını küçültmesi ve çalışan sayılarını düşürmesinin yanı sıra verimliliği (kişi başına düşen m2) artırma ve kira bedelini düşürme talebi nedeniyle gerçekleşen işlemler oluşturuyor. Küçük ölçekli şirketlerin yanı sıra – uydu ofislere ihtiyaç duyan – büyük firmalara çözümler sunan hazır ofislerin yılın ikinci yarısında da önemini koruyacağı öngörülüyor.
Yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 31 arttı
Turizmdeki toparlanma sinyalleri, JLL’nin çalışmasındaki rakamlara da olumlu yansıdı. Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı bir yıl öncesine göre yüzde 31 oranında artış kaydetti (11,5 milyon). İstanbul Atatürk Havalimanı ile Sabiha Gökçen Havalimanı’na inen yabancı yolcu sayısı yılın ilk yarısında 40,4 milyon olarak hesaplandı. Otellerdeki doluluk oranı ise yüzde 17’lik artışla yüzde 65 seviyesine çıktı.
Alibaba ve Amazon fayda sağlayabilir
JLL’nin raporuna göre yılın ilk yarısında lojistik pazarındaki kiralama işlemlerinde gözle görülür şekilde düşüş yaşandı. Aynı dönemde kiralamadan çok satışa yönelik taleplerin geldiği ifade edildi. Sakarya, Düzce, Çatalca ve Silivri gelişmekte olan lojistik bölgeleri olarak belirlenirken, Alibaba ve Amazon gibi e-ticaret devlerinin Türkiye pazarına giriş yapmasının ardından – özellikle lojistik merkezi yatırımı yapmaları durumunda – sektörün canlanmasına katkı sağlayacakları belirtildi.
