Pek çok ulusal ve uluslararası markalara mimarlık hizmeti veren Redgate, çağdaş mağaza konseptleri ilkelerini tasarım prensibiyle buluşturarak sektörde yol alıyor. Redgate İş Geliştirme Müdürü Fahrettin Duru, mağaza mimarisi ve tasarımda satışları etkileyen faktörleri ele alan bir makale kaleme aldı.
Mağazacılık nedir?
Mağaza kelimesi tarihte bilinen ilk kez “gemi ambarı” Kahane & Tietze, The Lingua Franca in the Levant (1453)” dükkân” [Sultan ve Kamuoyu: Osmanlı Modernleşme Sürecinde -1840] eserinde yer almıştır.
İtalyanca “magazzino” ve Fransızca “magasin” biçimlerini alan mağaza, yeni Yunan dilinde ise “magaziá” şeklinde kullanılır. Mağaza kelimesi, ülkemizde de günlük hayatta sıklıkla kullandığımız kelimelerden bir tanesidir. Dilimizde yer alan “mağaza” kelimesi, gerek günlük hayatta, alışveriş yapılan dükkan genellemesiyle kullanılmaktadır. TDK’ya göre ise “büyük dükkan” ve “eşya ve azık deposu” olarak açıklanmaktadır. Kısaca özetlemek gerekirse, satıcıların ürünlerini teşhir etmekte kullandığı satış noktasında satın almalarını teşvik etmek için faaliyetlerini sürdürdüğü alanlar diyebiliriz. Mağazacılık faaliyetleri 19. yüzyılın sonunda ürünleri döndürme ve halka yakınlaştırma tekniklerini içeren daha modern kuruluşların kurulmasıyla başladı. Bu tekniklerle, tüketicinin yaptığı satın alımlarda yüzde 75’e kadar etkilenebileceği gösterildi.
1848’de New York’un Broadway yöresinde Alexander Turney Stewart tarafından “Marble Dry Goods Palace” adıyla ilk büyük mağaza açıldı. 1823’te ABD’ye göç etmeden önce Stewart, İrlanda’da dar gelirli bir öğretmendi. New York’ta açtığı ilk mağaza, o gün için dünyanın en büyük mağazasıydı ve bir bloğu olduğu gibi kaplıyordu.
Görsel Mağazacılık (Visual Merchandising)
Visual merchandising, müşterileri satın alma konusunda ikna etmeye yönelik görsel ve işitsel uygulamalar olarak ele alınmaktadır. Bununla birlikte amaç ürün satışlarını arttırmaya yönelik oluşmuştur.
Mağazacılığın geçmişine bakıldığında satışlar pazar yerleri gibi bir araya gelme ve toplanma alanlarında gerçekleştirilirken, 19. yüzyılda ilk mağazacılar isimlerini gösterişli bir şekilde öne çıkararak ürünlerini vitrinlerde veya büyük tezgahlarda sergilemeye başlamışlardır. Avrupa’daki mağazalar ilk kurulduğu zamanlarda camsız ve penceresizken sonraki dönemlerde bu amaçla vitrinler ve camlar ortaya çıkmaya başlamıştı.
Mağaza Mimari Tasarımları
Mağaza iç tasarımları, yapısı gereği ilgili sezona ait popüler ürünlerini öne çıkarmak ve daha çok ciro elde etmek konseptiyle tasarlanmaktadır. Örneğin yaz aylarında elektronik mağazalarında satılan scooter ve klimalar ile tekstil mağazalarında satılan mayo bikini shot gibi ürünler bu konsept için örnek verilebilir. Yine bunun için AVM’ler en güzel örnek olabilir. Dikkat edilirse AVM içi merdiven yapısının ziyaretçiye tüm mağazaları ve vitrinlerini gösterme konseptiyle tasarlanmış olduğunu görebiliriz.
Müşteri Ziyaret Yönü ve Sağ Vitrin Önemi
Global dünyada alışılmış bir uygulama olan sağ kanat uygulamasında amaç müşterinin mağaza hakkındaki olumlu düşüncelerini pekiştirmektir. İnsanlar genelde mağazaları saat yönünün tersi istikametinde yani mağazaları sağ taraftan başlayarak ziyaret ederler çünkü İnsan doğası gereği sağ adımla yürüyüşe başlar, sağ elle yazı yazar ya da işlerini halleder. Bu sebeple giriş kapısının sağ kısmı bu anlamda çok değerlidir. Bu sebeple müşteriyi etkileyen ürün ve görsel mimarinin ağırlıkla sağ tarafta olması işletme sahibine artı avantaj sağlarken, müşteri için de alışverişe eğilimi artırmaktadır.
Renklerin Satın Alma İçgüdümüze Olan Etkisi
Bizler bir satın alma faaliyeti içerisinde iken farkında ya da farkında olmadan çevresel faktörlerden çabukça etkilenebiliriz. Renklerin insan psikolojisi üzerindeki etkilerini ve her rengin farklı bir duyguyu temsil ettiğini az çok duymuşuzdur. Bu yüzdendir ki, büyük markaların oluşumunda renklerin önemi oldukça fazladır.
Yapılan araştırmalara göre, bir ürünü alıp almama konusundaki nihai kararımızı ortalama 90 saniye içerisinde veriyoruz.
Ve bu kararımızın yüzde 62 – 90’ını da ürünün ve markanın rengi etkiliyor. Bu sebeple ürün ve ambalaj tasarımcıları, pazarlama uzmanları ve marka yöneticileri için renkleri doğru kullanmak çok önemli. Renklerin psikolojik çağrışımlarının tüketici davranışları üzerindeki etkilerini ele alan J Suresh Kumar bir makalesinde, “marka tanınırlığı oluşturabilmek için çok ince ayarlar üzerine kurulu bir formül kullanılması” gerektiğini belirtiyor. Bir markanın diğer markalar arasından sıyrılabilmesi ve tek bakışta ayırt edilebilmesi için farklılık oldukça önemli.
Rengin alışverişe etkisini anlayabilmek için öncelikle her rengi birbirinden ayıran özelliklerin neler olduğunu ve en çok kullanılan 5 rengi ele alalım.
Sarı
Sarı renk, güneşi temsil eden bir renktir. Nasıl ki güneş bize enerji ve mutluluk verir. İşte sarı rengin de görevi, bizlere bol enerji ve mutluluk vermesidir. Oldukça parlak olmasından dolayı göz kamaştırıcıdır. Etrafı aydınlatan bir etkisi, yansıması vardır. Kişinin veya ortamın enerjisini karşı tarafa yansıtıcı bir özelliğe sahiptir. Canlandırır, hayat verir. Neşeli ve eğlencelidir. Vitrinlere bakan müşterileri ikna etmek için kullanılır. İnsana cesaret verir ve bu nedenle müşterileri ürün satın almaya teşvik eder.
Kırmızı
En dikkat çekici renktir ve bu nedenle pazarlanmak istenen ürünlerde kullanılır. İndirimli satışların vazgeçilmez rengidir. Kalp ritmini hızlandırır ve daha hızlı hareket etmelerini sağlar. Enerjik bir renktir ve aciliyet hissini arttırır.
Mavi
Giyim markaları sıklıkla bu rengi tercih eder çünkü Güven ve güvenlik duygularını ifade eder. Ferahlık simgesidir. Su deniz ve okyanus psikolojinden ferahlığı anımsatır. Bankalarda ve yüksek miktarlı satışlarda kullanılır. Sakinleştiricidir ve tansiyonu düşürür.
Yeşil
Tarih boyunca zenginlik ile ilişkilendirilmiştir. İnsan gözünün ilk algılamaya duyarlı rengidir. Mavi ile birlikte dünya üzerinde en çok kullanılan en çok yeryüzünü kapsayan renktir. Mağazalarda müşteriyi rahatlatmak ve doğru karar veriyor hissini uyandırır.
Turuncu
İnsanda acil olarak eyleme geçme hissi yaratır. Çünkü agresif bir etki uyandırır. Global şirketler bu rengi müşterileriyle olan büyük pazarlıklarında kullanırlar, keza verimliliği arttırdığına inanıldığı için büyük şirketlerin çalışma alanı duvarları turuncu yapılır.
